Samen spelen in een pandemie

Mentale gezondheid van kinderen tijdens het coronavirus

In 2020 bereikte het coronavirus Nederland, dit zorgde niet alleen voor veel stress in de samenleving, maar ook voor de benodigde maatregelen zoals social distancing en het sluiten van de horeca en detailhandel. In deze blogpost bespreken we de gevolgen hiervan voor kinderen tussen de 12 en 18 jaar op de korte en lange termijn.

Vooral op deze leeftijd hebben de maatregelen en de stress grote effecten: het missen van sociaal contact en het voortdurend binnen zitten zorgt voor grotere mentale klachten onder de kinderen. Zo hebben meer kinderen angstklachten, slaapproblemen en ervaren ze somberheid. Op de lange termijn verwachten we meer depressies en een verhoogde kans op hart- en vaatziekten door het verhoogde stress level. 

Deze interventie, active buddies, zou deze effecten moeten gaan verlichten door de kinderen op basis van hun hobby samen activiteiten uit te laten voeren. Dit kan zijn voetbal, muziek maken of creatief bezig zijn. Op deze manier hopen we de effecten die het coronavirus kan hebben op deze leeftijdsgroep te verlichten en de lange termijn effecten te verminderen. Zodat we de hele pandemie wat draaglijker kunnen maken.

De korte en lange termijn effecten

In deze leeftijdsgroep zijn verschillende consequenties van de maatregelen te vinden, maar de focus ligt hier op het mentale welbevinden. Zoals in de grafiek hieronder te zien is: er is een toename in deze leeftijdsgroep van vijf procent meer slaapproblemen, zeven procent meer boosheid, een stijging van tien procent aan somberheid en een stijging van vijftien procent meer angstklachten. [3] Deze stijgingen staan in correlatie met de stress en angst die het virus met zich meebrengt, 72% maakt zich dan ook zorgen door het virus [2] en ook het verminderde sociaal contact staat in relatie met meer mentale problemen: aangezien eenzaamheid de gemoedstoestand verslechterd.

Hierom verwachten we dat op de lange termijn er meer angststoornissen en depressie bij de kinderen zullen ontstaan, door het verhoogde level van stress en het ervaren van eenzaamheid. Daarnaast is er een risico, dat de verhoogde stress levels over zullen slaan in chronische stress. Chronische stress staat in correlatie met nog andere lichamelijke aandoeningen zoals hart- en vaatziekten [5]. Hierom is het dus belangrijk er vroegtijdig bij te zijn en deze vorm van stress te voorkomen. 

Verder merken we dat ongelijkheid in de sociaal economische status van gezinnen deze effecten kan vergroten. Zo zien we meer huiselijk geweld door een grotere impact van inkomstenverlies in gezinnen uit een lagere economische status [4]. De inkomsten verliezen alleen zorgen al voor stress bij de ouders die overslaat op de kinderen. Maar (financiële) stress kan de kans op kindermishandeling verhogen en we ontdekte dan ook een stijging in het aantal meldingen bij de kindertelefoon [6]. Dit zal de pandemie voor het kind nog extra traumatisch en stressvol maken. 

Ten slotte, staat ook fysieke beweging in relatie tot het mentale welbevinden. Zo zien we dat 75% van de kinderen sinds het virus minder is gaan bewegen [1]. Dit leidt ook tot meer slaapproblemen en over het algemeen een slechtere (mentale) gezondheid. 

‘Active Buddies’

Om de bovenstaande effecten te verlichten en de pandemie meer draaglijk te maken voor kinderen stellen wij een interventie voor: ‘Active Buddies’. In deze interventie staat centraal dat we kinderen willen stimuleren activiteiten te gaan volgen met anderen op basis van hun hobbies. We willen kinderen indelen in verschillende groepen, zoals voetbal, muziek maken of schilderen om op deze wijze kinderen met dezelfde interesses te verbinden. Dit kan geregeld worden via de school, een buurtcentrum of verenigingen zelf, zoals een muziekschool of een sportclub. Ook kan dit verzorgd worden door een centraal contact, wat een vrijwilliger kan zijn, die bijvoorbeeld de activiteit voetbal organiseert en regelt. Op deze wijze kunnen de kosten vrij laag blijven en kunnen we toch veel verschillende activiteiten aanbieden. 

Zo hopen we dat voor kinderen het sociale contact verhoogd wordt en er vriendschappen gevormd kunnen worden. Hierdoor zou de stress en de eenzaamheid voor de kinderen af moeten nemen, omdat ze vrienden hebben waarmee ze over het virus kunnen praten voor ondersteuning of gewoon om samen te spelen. Verder zijn de kinderen hierdoor vaker van huis wat de impact van een nare thuissituatie zou moeten verminderen. Ten slotte, zullen bepaalde activiteiten zoals voetbal de kinderen meer laten bewegen, wat de slaapproblemen zal verminderen en dus indirect ook effect heeft op de mentale gezondheid. Zo hopen we ook de veerkracht op lange termijn te verbeteren, zodat de kinderen in de toekomst ook beter met stress om zullen kunnen gaan. Door het vormen van deze vriendschappen en het bezig zijn met activiteiten zal de stress en eenzaamheid verminderen, waardoor we op lange termijn de mentale en fysieke effecten hiervan tegen kunnen gaan: minder depressies, angststoornissen en andere lichamelijke aandoeningen (zoals hart- en vaatziekten). Hierdoor, kunnen we de lange termijn effecten van de stress en social distancing tegen te gaan.

Conclusie

Zojuist is er beschreven welke effecten de maatregelen en de stress rondom het coronavirus kinderen tussen de 12 en 18 jaar te vinden zijn. Op korte termijn ontdekten we door de eenzaamheid en het social distancing meer angstklachten, boosheid, somberheid en slaapproblemen. Dit zal naar verwachting uiteindelijk leiden tot meer depressies en angststoornissen, echter is dit slechts een aanname. Verder leidt de stress voor veel kinderen ook tot een slechtere mentale toestand en mocht dit door slaan in chronische stress dan kunnen we hiervan op de lange termijn wel met zekerheid aannemen dat dit zal leiden tot een verhoogde kans op hart- en vaatziektes en andere lichamelijke aandoeningen. 

Om deze gezondheidsrisico’s te voorkomen en te verlichten stellen wij een interventie voor. Namelijk active buddies, om de kinderen meer uit huis en in beweging te krijgen, wat hopelijk ook leidt tot langdurige vriendschappen. Op deze wijze verwachten we dat de kinderen steun en afleiding kunnen vinden in elkaar, wat de stress en eenzaamheid zal verlichten. Verder hopen we ze meer te stimuleren om te bewegen en ze eventueel tijdelijk uit een nare thuissituatie te krijgen. Al deze factoren spelen een rol in de mentale gezondheid en ontwikkeling van kinderen en juist door hierop in te spelen hopen de veerkracht van de kinderen te verbeteren. Hierdoor wordt niet alleen de pandemie draaglijker, maar wellicht ook alle toekomstige stressvolle situaties. Op deze wijze komt er een focus op een betere toekomst voor de kinderen. 

Referenties

[1] Maastricht UMC+ (14 september, 2020). Leefstijl van kinderen beïnvloed door corona-maatregelen. Opgehaald van: https://www.mumc.nl/actueel/nieuws/leefstijl-van-kinderen-beinvloed-door-corona-maatregelen#:~:text=Dat%20blijkt%20uit%20onderzoek%20van,eten%20en%20minder%20gaan%20bewegen 

[2] Plaum, T. (31 maart, 2020). 7 op de 10 jongeren maken zich zorgen over de corona crisis. Opgehaald van:  https://teamalert.nl/zakelijk/nieuws/7-op-de-10-jongeren-maken-zich-zorgen-over-de-coronacrisis/ 

[3] Amsterdam UMC (18 oktober, 2020). Corona maatregelen maken jongeren angstiger en somberder. Opgehaald van:  https://www.amc.nl/web/nieuws-en-verhalen/actueel/actueel/coronamaatregelen-maken-jongeren-angstiger-en-somberder.htm 

[4] K. Woicik, M. Eisenberg, V.W.G. Burgers, D. Tressova-van Veldhoven, Dr. J.J. Sijtsema, Prof. dr. S. Bogaerts (januari 2019). Plegers van partnergeweld en kindermishandeling: verschillen, overeenkomsten en overlap. Tilburg University. 

[5] Sapolsky, R. M. (1994). Why zebras don’t get ulcers: A guide to stress, stress related diseases, and coping. W.H. Freeman.

[6] Van Bemmel, S.R., Simons, E.E., Noteboom F., (2020). Effecten van corona: Een analyse op basis van de digitale hulpverlening verzorgd door ‘Chat met Fier’. Opgehaald van: https://www.huiselijkgeweld.nl/publicaties/rapporten/2020/09/24/chat-met-fier-en-de-effecten-van-corona