In Nederland zijn we veel bezig met gezond leven. De Nieuwjaarsvoornemens van de gemiddelde Nederlander bestaan dan ook vaak uit gezonder eten, minder alcohol drinken en met eindelijk eens van de bank afkomen. Fit worden is het doel en het liefst ook nog een paar kilo eraf. Vol goede moed wordt er een abonnement afgesloten bij de sportschool. Dertig euro per maand voor onbeperkt sporten is toch geen geld? Alles voor dat gezonde leven.
Niet voor iedereen is dat gezonde leven vanzelfsprekend. Door de huidige inflatie en het niveau van de bijstand is het voor uitkerings- afhankelijken vaak niet mogelijk om écht gezond te leven. Daarom ben ik van mening dat een gezonde levensstijl voor hen niet te betalen is en daar moeten we iets aan doen.
Laten we beginnen met eten, al is dit geen smakelijk verhaal. Voordat de inflatie zo sterk was, was de Nederlandse supermarkt al niet logisch. Een zak chips was goedkoper dan een bak druiven en een zak snoep was het goedkopere alternatief voor een voedzame maaltijd. Ook is ongezond voedsel veel vaker in de aanbieding. De Tweede Kamer heeft zich hier ook al eens over gebogen en kwam, jawel, aanzetten met de suikertaks. Het meest belachelijke idee dat je kan verzinnen voor mensen die moeten leven van een zeer laag inkomen. Als suiker duurder wordt, zullen mensen kiezen voor gezondere alternatieven, maar wat nou als mensen daar het geld niet voor hebben? Moet er niet gezorgd worden dat gezond eten als groente en fruit voor iedereen betaalbaar is?
Een zak chips was goedkoper dan een bak druiven en een zak snoep was het goedkopere alternatief voor een voedzame maaltijd.
Verder is dat sportschool abonnement van een paar tientjes per maand toch best duur voor mensen die moeten leven van een uitkering. Die uitkering is gebaseerd op een lijst met minimaal noodzakelijke goederen en voorzieningen en de prijs daarvan. Dit is gemaakt door het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud). In deze lijst zijn er naast minimale en noodzakelijke kosten ook kosten opgenomen voor sociale participatie en ontspanning bijvoorbeeld 5,50 euro om op bezoek te gaan en 39 euro voor vakanties en uitgaan. Voor contributies en abonnementen is 18,50 euro uitgetrokken. Hier kun je nog niet eens een abonnement op de krant voor nemen, laat staan een abonnement op de sportschool.
De bedragen zijn bovendien erg karig. Dit komt volgens deskundigen omdat mensen die leven van de bijstand toch op kosten zullen proberen te besparen. Voor 5,50 euro kun je nog net een doos merci kopen voor degene bij wie je op bezoek gaat en dat dan één keer per maand. We weten inmiddels wel dat bijstand geen luxe is, maar sporten en gezond leven is naar mijn mening een basisbehoefte die in het budget zou moeten worden opgenomen als een aparte categorie. Gezond leven zou geen luxe moeten zijn.
Gemeenten hebben vaak wel regelingen om sport en culturele activiteiten te promoten. Deze regelingen hebben het doel te voorkomen dat mensen in sociaal isolement terechtkomen. Grotere gemeenten werken vaak met een stadspas, waar mensen korting kunnen krijgen of er is een declaratiefonds voor dit soort uitgaven. Zouden we dit beleid niet nationaal moeten regelen in plaats van lokaal, zodat alle mensen met een laag inkomen dezelfde rechten krijgen?
Dan zijn er vervolgens altijd mensen die de schuld van armoede en hun gezondheid toewijzen aan de armen zelf. Zo benadrukken deze pathologisch-denkende mensen vaak de dure en ongezonde gewoontes van armen. ‘Hij zit in de bijstand maar rookt wel elke dag een pakje sigaretten,’ klinkt het dan. Roken is duur, dat weten we allemaal. Vaak wordt er niet bij stilgestaan dat armen vooral roken als coping mechanisme voor alle stress die zij ervaren. Financiële problemen vormen namelijk een belangrijke stressfactor. Zo hebben arme mensen vaak langdurig stress en dit heeft weer allemaal negatieve effecten voor hun lichaam en geest. Als we een deel van de stress weg kunnen nemen door hen wat meer financiële ademruimte te geven, zouden ongezonde gewoontes plaats kunnen maken of op zijn minst gecompenseerd kunnen worden met gezonde gewoontes.
Kortom, er moeten meer financiële middelen worden vrijgemaakt voor sporten, bewegen en gezond eten voor de laagste inkomensgroepen. Dit kan door gezond voedsel goedkoper te maken, in plaats van ongezond voedsel duurder. Verder moet het SCP haar bijstandsbudgetten herzien en dit meer inclusief maken voor een gezonde levensstijl. Ten slotte zou sociaal beleid kunnen nagaan of sporten gratis kan worden voor mensen onder een bepaald inkomen door subsidies te geven aan sportscholen. Dit is inclusiever dan dit beleid lokaal door gemeenten te laten bepalen. Er is hier nog genoeg te winnen of, kan ik beter zeggen, genoeg te genezen.
